Krok po kroku

Prefabrykowana więźba dachowa

Więźba prefabrykowana

Wykonanie konstrukcji dachowej bezpośrednio na placu budowy wymaga dużego nakładu czasu i pracy. Alternatywnym i znacznie szybszym rozwiązaniem jest zastosowanie więźby prefabrykowanej. Wykonuje się ją w zakładzie produkcyjnym na automatycznie sterowanej linii produkcyjnej, która gwarantuje dużą dokładność wymiarów i staranność wykonania połączeń.

Jednym z rozwiązań jest zamówienie w oparciu o projekt techniczny określonych elementów więźby wraz z elementami połączeniowymi. Innym rozwiązaniem jest zastosowanie paneli dachowych, z których można zestawić konstrukcję całej więźby. Panele są dostarczane jako fabrycznie zmontowane elementy konstrukcyjne więźby dachowej, stanowiące pewną gotową część połaci dachu. Zazwyczaj jest to kilka krokwi połączonych poprzecznymi łatami, odeskowanych od zewnętrznej strony lub pokrytych płytami drewnopochodnymi, tworzącymi sztywne poszycie pod papę lub gonty bitumiczne. Panele montuje się parami, opierając na przeciwległych murłatach i łącząc ze sobą w kalenicy. Panele sąsiadujące ze sobą skręca się śrubami łączącymi skrajne krokwie. Ciekawym rozwiązaniem są panele zawiasowe. Budową przypominają zwykłe panele dachowe z tym, że w kalenicy dwa panele są połączone ze sobą zawiasami. Tak połączone panele łatwiej się transportuje a na budowie rozkłada się i montuje w odpowiednim miejscu.

Kolejnym rozwiązaniem są gotowe wiązary kratowe wykonane z desek łączonych ze sobą za pomocą płytek kolczastych. Wiązary składają się najczęściej z pasa górnego, pasa dolnego, słupków pionowych i przebiegających skośnie krzyżulców. Na pasie górnym układa się podłoże pod pokrycia dachowe, a do pasa dolnego przymocowuje się podsufitkę wraz z ociepleniem. Po przywiezieniu na budowę wiązary ustawia się jeden obok drugiego, w rozstawie co 80-150 cm. Pas górny i dolny oraz słupki i krzyżulce wykonuje się najczęściej z desek o grubości 2,5 cm a słupki skrajne z desek grubości 32 cm. Kratownice dachowe stosowane są najczęściej do wykonania dachów jedno- lub dwuspadowych o niewielkim nachyleniu połaci, bez powierzchni użytkowych przy rozpiętości w świetle ścian nośnych przekraczających 11 m. W ofercie handlowej znajdują się również wiązary do wykonania dachów z poddaszem użytkowym i dachów płaskich.

Gotowe wiązary mogą osiągać duże rozpiętości a ich kształt można dopasować nawet do skomplikowanej bryły dachu. Ich zaletą jest także duża oszczędność drewna. Do wykonania wiązarów kratowych zużywa się średnio około 30% mniej drewna niż przy zastosowaniu klasycznej więźby dachowej. Zaletą jest także duża szybkość montażu i dokładność wykonania.

Elementy prefabrykowane wykonuje się zarówno z drewna litego jak i klejonego warstwowo. Drewno klejone jest bardzo trwałe, wytrzymuje duże obciążenia i jest odporne na korozję biologiczną. Wiązary wykonane z drewna klejonego mogą mieć bardzo duże rozpiętości i rozmaite kształty.

Wiązary i panele dachowe montuje się także z drewnianych belek dwuteowych, złożonych ze środnika wykonanego z podłużnego pasa sklejki lub płyty OSB i drewnianych stopek, zamocowanych do dłuższych krawędzi środnika. Belki tak wykonane mają niewielki ciężar i dużą wytrzymałość.

Chociaż prefabrykowane elementy dachowe mają wiele zalet to jednak ich powszechne zastosowanie hamuje dość wysoka cena oraz fakt, że większe elementy muszą być montowane przy użyciu dźwigu, co dodatkowo powiększa koszty budowy i może okazać się trudne w realizacji ze względu na ograniczone możliwości manewrowania dźwigiem na działkach budowlanych o niewielkiej powierzchni.

Wymagania odnośnie drewna

Elementy konstrukcyjne więźby dachowej muszą być wykonane z drewna dobrego gatunku. Najczęściej jest to drewno sosnowe lub świerkowe o wilgotności 15-20 % klasy K 27 bez zgnilizny, sinizny i wypadających sęków, sezonowane w okresie minimum sześciu miesięcy. Drewno, z którego wykonuje się elementy konstrukcyjne więźby powinno być czterostronnie strugane i odpowiednio zabezpieczone przed działaniem grzybów, pleśni, szkodników a w przypadku domów drewnianych i szkieletowych także przed działaniem ognia. Najlepsze efekty zabezpieczające daje impregnacja pod ciśnieniem lub przez długotrwale zanurzenie elementów w preparatach zabezpieczających.

Dr inż. Jerzy Madej